آرمان جاویدان

مشخصات وب

این وبگاه با پرهیز از هرگونه پرسمان های سیاسی ، تنها به پرسمان های تاریخی ، فراهمادی و فرهنگی می پردازد و نه به پرسمان های سیاسی وارد می شود و نه دلبستگی ای به ورود به آن دارد. سیاست و کارهای سیاسی کار ما نیست.

آرمان جاویدان...

حافظ و عرصه شطرنج نیساری ، سلیممباش غرّه به بازیّ خود که در ضرب است‏ هزار تعبیه در حکم پادشاه‏انگیزدر باب معنی این بیت حافظ ، کلماتی که ناظر بر ارتباط به‏ اصطلاحات فن شطرنج است ، عبارت است از: ضرب ، تعبیه ، حکم ، پادشاه‏انگیز . برای کلمه‏ «ضرب» معانی متعددی در کتاب لغت‏ قید شده است و یکی از آن معانی که به بازی نرد و شطرنج مربوط می‏شود ، «نوبت حرکت دادن مهره»است . «تعبیه» در لغت‏نامه‏ دهخدا به معنی آرایش جنگی ، حیله‏ جنگی ، پنهان داشتن چیزی‏ و...ضبط شده و در کتاب‏های شطرنج این اصطلاح به معنی طرح و نقشه برای حرکت مهره به کار رفته است . «حکم»در لغت‏نامه‏ ‏ دهخدا امر کردن ، فرمان دادن ، دلیل ، سبب ، علت ، مقتضا و...معنی‏ شده است . «شاه‏انگیز» در لغت‏نامه‏ دهخدا در مدخل کلمه‏ ‏ مخفف آن «شه‏انگیز» درج شده است ، با این توضیح که : «شه‏انگیز ، شاه‏انگیز بیرون راندن شاه است به وسیله‏ رخ یا پیل یا مهره‏ دیگر» که به اصطلاح امروزی «کیش» می‏گویند.به شطرنج خلاف این نطع خونریز به هر خانه که شد دادش شه‏انگیزنظامیگره‏یی که در این بیت وجود دارد و تا آن گره گشوده نشود ، معنی بیت روشن نمی‏شود ، ذکر کلمه‏ «پادشاه» در ترکیب‏ «پادشاه‏انگیز» است به جای اصطلاح معهود «شاه‏انگیز» . بسیاری از کلمات در کاربرد زبان فارسی مترادف‏هایی دارد که برحسب‏ موقعیت و شرایط خاص از آن استفاده می‏شود ، مثلا در برابر کلمه‏ «شاه» خواه در شعر یا در نوشته‏های عادی کلماتی مانند : «پادشاه ، ملک ، سلطان ، خاقان و...» به کار رفته است . در بازی‏ شطرنج ، هر مهره نامی دارد . برای«پیاده»در نوشته‏های قدیم و در شعر فارسی ، کلمه‏ «بیدق» هم ذکر شده است:تا چه بازی رخ نماید ، بیدقی خواهیم راند عرصه‏ شطرنج رندان را مجالِ شاه نیستحافظ«خیل» آرمان جاویدان...